آیا شما با هدف های تعلیم و تربیت آشنایی دارید؟

دکتر احمد به پژوه

استاد روان شناسی

دانشگاه تهران

چند سئوال

  1. آیا شما به عنوان پدر یا مادر با هدف های تعلیم و تربیت آشنایی دارید؟
  2. آیا شما به عنوان پدر یا مادر ، به فراهم کردن امکانات رشد و شکوفایی هم جانبۀ توان های بالقوه فرزندتان توجه دارید؟
  3. آیا شما به عنوان پدر یا مادر، توانسته اید به نیازهای همه جانبه فرزندتان پاسخ مناسب دهید؟

بدون تردید، اساس یک جامعۀ سالم را خانواده های سالم می سازد. هر فردی در خانواده ای به دنیا می آید، بزرگ می شود و تکامل می یابد. این خانوادۀ سالم که انسان سالم پرورش می دهد. خانوادۀ سالم خانواده ای است که به نیازهای همه جانبه اعضای خود در گسترۀ حیات توجه دارد و سعی می کند به انتظارها و نیازهای انان به شیوه های درست پاسخ دهد . خانوادۀ سالم ، خانواده ای است که در اندیشۀ پرورش انسانهای رشید است و انسانهای رشید ،کسانی هستند که به رشد همه جانبه نائل شده اند .بدیهی است برای نائل شدن به رشد همه جانبه ،توجه به نیازهای همه جانبه و آموزش همه جانبه ضروری است.

تعلیم و تربیت چیست؟

یکی از وادی های شناخت که ضرورت دارد هر پدر و مادری وارد آن شود به طور نسبی از آن بهرۀ لازم را به دست آورد ، توجه به نقش و جایگاه تعلیم و تربیت و کسب شناخت لازم دربارۀ تعریف تعلیم و تربیت است .

به نظر اینجانب تعلیم و تربیت عبارت از مجموعۀ تلاشها ،فرصتها ،امکانات ،اقدامات و برنامه ها ،از بدو انعقاد نطفه تا واپسین دم حیات به طور رسمی و غیررسمی به منظور رشد و شکوفه سازی توان های بالقوۀ فرد به طور همه جانبه تا رسیدن به حداکثر ظرفیت ( کمال ) ( به پژوه، 1397 ) . این تعریف ، تعریف های ضمنی دیگری نیز به دنبال دارد : تعلیم و تربیت ،یک تلاش و یک اقدام واحد نیست ،بلکه مجموعه ای است از تلاشها و فرصت ها ؛مجموعه ای است از تلاش هایی است با برنامه ،آگاهانه و عالمانه . تعلیم و تربیت ، تلاشی از نوع آزمون و خطا نیست ،این طور نیست که ما بتوانیم با آزمون و خطا به جایی برسیم . تعلیم و تربیت ،مجموعه ای است از اقدامات و تلاشهای حساب شده و سنجیده است .تعلیم و تربیت ،مستلزم نقشه و برنامه است .تعلیم و تربیت ،علم است و فن است و هنر که باید ان را کسب کرد ،باید مطالعه کرد و با مطالعه و مشورت بردانایی های خود افزود .

در این ارتباط ،خداوند می فرمایند:

بگو آیا کسانی که می دانند ( اهل علم ) و کسانی که نمی دانند ( نادانان ) یکسان هستند؟ تنها خردمندان متذکر این موضوع هستند ( قل هل یستوی الذین یعلمون و الذی لا یعلم ،انما یتذکر اولوالباب ،سوره الزمر ،آیه 9 ).

همچنین حکیم ناصر خسرو بیان دیگری این موضوع را در شعر زیر مطرح کرده است :

درخت تو گر بار دانش بگیرد                    به زیر آوری چرخ نیلوفری را

هدف های تعلیم و تربیت کدام است؟

هدف چیست ؟ هدف ؛ نقطه، موقعیت و محصول مطلوب و مورد انتظاری است که می خواهیم به آن دست یابیم و به آن نائل شویم.

ماهیت هدف چیست ؟ هدف ؛ ماهیتی پویا و آینده نگر دارد و در جهان هستی ، هر حرکتی و هر اقدامی هدفمند است .لذا در هر فعالیتی ،هدف شناسی و هدف گرایی مهم ترین مرحلۀ محسوب می شود .در غیر این ضورت ،گمراهی و ابهام و سردرگمی به بار خواهد آمد و پدر ومادر بی هدف ، همچون کشتی سرگردان است .از این رو ،به نظر می رسد نهاد مقئس خانواده نقش اساسی را به عهده دارد و سعادت انسان وابسته به سلامت و هدفمندی خانواده است.

هدف اول ؛ انسان سازی و کسب ارزشها و فضایل اخلاقی

هدف دوم ؛رشد و شکوفه سازی توان های بالقوه فرزندان به طور همه جانبه

هدف سوم ؛ حفظ و تامین سلامت جسمانی و روانی فرزندان

هدف چهارم ؛ آماده سازی فرزندان برای زندگی در دینای واقعی

هدف پنجم ؛ مستقل سازی و قادر سازی برای رفع نیازها

منابع :

ماهنامه تخصصی اولیا و مربیان - پیوند

مجله پیوند مهر 98

مجله پیوند آبان 98

برای دریافت مجلات پیوند و مطالعه کامل مقالات فوق  به دبیرستان تسنیم ( یکی از بهترین دبیرستان های شهر ارومیه ) مراجعه فرمایید .